2020

ROK EKUMENICZNY W PARAFII RYCHTAL

Poświęcony pamięci Ewangelików, którzy mieszkali w Rychtalu

Rok 2020 obchodziliśmy w parafii w Rychtalu jako " Rok Ekumeniczny" dla upamiętnienia dawnych mieszkańców wyznania ewangelickiego, którzy przez 150 lat współtworzyli społeczność Rychtala. W roku tym druhowie z OSP ze środków z funduszu sołeckiego wykonali ogrodzenie dawnego cmentarza ewangelickiego a władze Gminy Rychtal odrestaurowały budynek dawnej pastorówki w którym od września 2021r. rozpoczął działalność samorządowy żłobek dla najmłodszych mieszkańców, który zachował dawną nazwę "Pastorówka".

HISTORIA PARAFII EWANGELICKIEJ W RYCHTALU

DANE DLA MIEJSCOWOŚCI Z TERENU PARAFII RYCHTAL NA 1 XII 1885 R.

„Gemeindelexikon fur die Prowinz Schlesien”  Berlin 1887 r.

Na dawnych pocztówkach i fotografiach przedstawiających Rychtal z łatwością można dostrzec górujące nad miasteczkiem wieże dwóch świątyń: katolickiej i ewangelickiej. Dziś młodzi mieszkańcy z trudem wskazują miejsce które jeszcze w połowie lat pięćdziesiątych minionego wieku zajmowała druga z rychtalskich świątyń.  Przez ponad 150 lat ewangelicy współtworzyli jednak społeczność Rychtala, warto więc zachować w pamięci  historię tej wspólnoty. W latach 1811 - 1871 ewangelicy z Rychtala uczęszczali do kościołów w Drożkach lub w Głuszynie. Do parafii w Drożkach Rychtal oficjalnie został przyjęty dopiero w 1836 roku. W 1855 roku znajdował się w Rychtalu dom modlitwy, w którym nabożeństwa odprawiał pastor von Pachner z Drożek. W dniu 19 maja 1871 roku władze państwowe i kościelne wydały dekret pozwalający na budowę kościoła w Rychtalu. Fundamenty wylano już 6 czerwca 1871 roku. Do budowy kościoła zatrudniono znanego wrocławskiego architekta Karla Lüdecke. Budowa kościoła zakończona została w 1873 roku. W 1874 roku powstała w Rychtalu samodzielna parafia ewangelicka, jednak opiekę duszpasterską sprawował nadal pastor z Drożek wraz z wikariuszem. W 1876 roku dokonano uroczystego poświęcenia kościoła ewangelickiego w Rychtalu. W 1892 roku została zniesiona unia personalna parafii ewangelickich w Rychtalu i w Drożkach. W 1893 roku pierwszym pastorem parafii ewangelickiej w Rychtalu został ustanowiony dotychczasowy wikariusz pastor Otto Graetz, który z braku pastorówki musiał zamieszkać w pobliskiej szkole ewangelickiej. Dnia 28 maja 1901 roku został położony fundament pod budowę pastorówki w Rychtalu, której budowa zakończona została w 1902 roku - budynek stoi do dziś i nadal nazywany jest "Pastorówką". W 1909 roku parafię opuścił pastor Otto Graetz, zastąpił go pastor Otto Patschowsky, który przebywał w Rychtalu do 1911 roku, ze względu na stan zdrowia opuścił Rychtal, a w jego miejsce ustanowiono nowym pastorem dotychczasowego wikariusza Huberta Hoffmanna. W końcu kwietnia 1939 roku pastor Hoffmann otrzymał nakaz opuszczenia parafii, w ciągu 3 dni miał opuścić Rychtal, ale otrzymał dodatkowe 3 dni żeby mógł uporządkować sprawy kościoła i parafii. Po wydaleniu go przez władze polskie z Rychtala przeprowadził się do Namysłowa gdzie odebrano mu paszport. W roku 1940 chciał powrócić do Rychtala, ale władze niemieckie kategorycznie mu tego zakazały. Od września 1939 roku opuszczoną parafią duszpastersko zajmował się pastor Dietrich Mogull z Drożek. W styczniu 1945 roku w czasie prowadzonych działań wojennych o wyzwolenie Rychtala budynek kościoła ewangelickiego w Rychtalu został nietknięty, nieznacznemu uszkodzeniu uległ jedynie hełm i wieża kościoła. W latach 1955 - 1959 rozebrano piękny i zabytkowy obiekt sakralny, a z uzyskanej cegły zbudowano salę gimnastyczną przy szkole podstawowej w Rychtalu. Jak podaje ówczesna prasa plany zakładały również budowę gromadzkiej łaźni, która jednak nie powstała.

PASTORZY RYCHTALSCY

Pastor Otto Graetz w latach 1893 – 1909

Pastor Otto Patschowsky w latach 1909 – 1911

Pastor Hubert Hoffmann w latach 1911 – 1939

Pastor Dietrich Mogull w latach 1939 – 1945

OTTO GRAETZ

PASTOR - ASTRONOM - WYNALAZCA

Pastor Otto Graetz - wikariusz parafii ewangelickiej w Drożkach w roku 1893 został ustanowiony pierwszym pastorem parafii ewangelickiej w Rychtalu. Kierował on rychtalską parafią do roku 1909, w którym został przeniesiony do parafii Szybowice gdzie pełnił swoją posługę przez kolejne 22 lata, aż do roku 1931. Zapisał się on w historii Rychtala przede wszystkim tym, iż to z jego inicjatywy została wybudowana rychtalska pastorówka, do dnia dzisiejszego jeden z najładniejszych architektonicznie budynków w Rychtalu. Jednak w roku 1894 zapoczątkował on też pisanie kroniki ewangelickiej gminy Rychtal "Chronik der Evangelischen Gemeinde Reichthal, Diocese Namslau" – 242 stronicowego rękopisu zawierającego zapiski z  lat 1894-1941. Pastor Graetz był jednak człowiekiem wielu pasji. W zasobach Biblioteki Johna Wolbacha w Harvardzie, znajduje się niemieckie czasopismo „Wiadomości Astronomiczne”, które w tomie 149 na stronie 241 opisało orbitę meteoru, który 19 sierpnia 1898 roku pojawił się na niebie nad Śląskiem. Jednym z obserwatorów, którzy zmierzyli trajektorię jego lotu był właśnie rychtalski pastor Otto Graetz, którego pomiary i miejsce ich dokonania zostały w czasopiśmie odnotowane. Inną zasługą rychtalskiego pastora było zaprojektowanie domowego barometru, który został opatentowany w niemieckim Urzędzie Patentowym 4 marca 1989 roku. Być może uda się dotrzeć do kolejnych informacji, które pozwolą ocalić od zapomnienia tego niezwykłego mieszkańca naszej Małej Ojczyzny.

ZASADNICZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU W WOLNYM TŁUMACZENIU

19 sierpnia 1898 r. zobaczono na Śląsku, ale również na wschodnich obrzeżach Niemiec jasny meteor, którego trajektorię można było zobaczyć podczas kilku obserwacji, przybliżając go. Te obserwacje są ujęte w tabeli. Poszczególne znaki oznaczają lokalizację meteorytu, dł, szer. geograficzną, azymut, wysokość, punkt początkowy i końcowy obserwacji. Punkty początkowe i końcowe są podane wg metody Galla. Czwarta obserwacja w Gliwicach została upubliczniona niestety dopiero po zakończeniu całościowych obliczeń na podstawie pozostałych sześciu obserwacji w ten sposób, iż można było zrobić nowe, konieczne obliczenia. Starania, aby podać bardzo dokładne dane, z dużą precyzją nie pasowały jednak do reszty, ale z drugiej strony, biorąc pod uwagę pozostałe pomiary i rezultaty można było stwierdzić, iż nowe obliczenia nie były tak bardzo różne od wcześniejszych. Można by w sumie pozostawić tę obserwację niezauważoną. Możliwy błąd wynosił niewiele.

KRONIKA GMINY EWANGELICKIEJ W RYCHTALU

"Chronik der evangelischen Gemeinde Reichthal, Diocese Namslau" - Kronika ewangelickiej gminy Rychtal, zapoczątkowana przez pastora Otto Graetza w roku 1894/95 to 242-stronicowy rękopis zawierający zapiski  lat 1894-1941. Księga oprawiona została w skórę w znanym namysłowskim zakładzie Ad. Toebe (m.in. wydawcy widokówek). Eksponat ze zbiorów: Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej.

KOŚCIÓŁ EWANGELICKI NA ARCHIWALNYCH POCZTÓWKACH I FOTOGRAFIACH

WSPÓŁCZESNA WIZUALIZACJA KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO PRZY OBECNEJ UL. KĘPIŃSKIEJ

http://www.kepnosocjum.pl

PROJEKT ARCHITEKTONICZNY KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO W RYCHTALU

Karl Johann Bogislaw Lüdecke (1826-1894)

Rok budowy 1872

Architekturmuseum der TU Berlin

Karl Johann Bogislaw Lüdecke urodził się 28 maja 1826 roku w Szczecinie. Studiował w Berlinie, pracę rozpoczął na Pomorzu. Następnie przeniósł się do Wrocławia, gdzie pracował jako radca budowlany i nauczyciel w Szkole Budownictwa i Rzemiosł (obecnie siedziba Akademii Sztuk Pięknych), której został dyrektorem w 1875 roku. Zmarł 21 stycznia 1894 roku we Wrocławiu. W swojej karierze opracował ponad 150 projektów, w większości utrzymanych w duchu modnego w XIX wieku eklektyzmu ( historyzmu ). Architekt bazował głównie na stylu romańskim, gotyckim i renesansowym.

Do jego najważniejszych dzieł należą: 

1856-1863 – pałac w Biechowie

1860 – pałac w Tułowicach

1864 – pałac w Kopicach

1864-1867 – gmach Nowej Giełdy we Wrocławiu

1867 – kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Dobrej

1867-1870 – kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Starym Zdroju (obecnie dzielnica Wałbrzycha)

1871 – pałac w Brynku

1873 – Kolumna Zwycięstwa w Oleśnicy

1874 – kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Modłej

1874-1876 – kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Twardogórze

1878 – pomnik Johanna F. Knorra w Parku Słowackiego we Wrocławiu (do dziś zachował się tylko cokół)

1881 – renowacja pałacu w Pszczynie

1882-1883 – kościół pw. św. Jakuba Starszego w Nasiedlu

1883 – kościół pw. św. Mikołaja w Brzegu

1884-1891 – renowacja ratusza we Wrocławiu

1890-1892 – renowacja katedry św. Marii Magdaleny we Wrocławiu

NIECH BÓG BŁOGOSŁAWI POKÓJ NA ZIEMI I WIELBI LUDZKOŚĆ

Napis nad prezbiterium kościoła ewangelickiego w Rychtalu

BĄDŹ POCHWALONY JEZU CHRYSTE ZA TO, ŻE URODZIŁEŚ SIĘ CZŁOWIEKIEM

  Napis nad drzwiami w kruchcie kościoła ewangelickiego w Rychtalu

PROJEKT ŚWIĄTYNI W KOLORZE

Maciej Oscenda

INFORMACJA PRASOWA Z 1876 ROKU

Budowa kościoła w Rychtalu

Do nowo budowanego kościoła ewangelickiego w Rychtalu prof..Karl Wohnlich z Monachium namalował obraz ołtarzowy: „Zmartwychwstały i Maria Magdalena w ogrodzie”. Jest on na jakiś czas wystawiony do oglądania w księgarni pana Becka w Namysłowie. Fotografię tego obrazu można otrzymać za cenę 1 marki, a wpływy (ze sprzedaży) są przeznaczone na zwiększenie funduszu budowlanego. Rychtal, dnia 24 stycznia 1876 r. Komitet budowy.

PASTORÓWKA

Przy ulicy Kępińskiej 22 w Rychtalu od niemal 120 lat znajduje się budynek dawnej ewangelickiej pastorówki. Do 1939 roku była domem mieszkalnym pastora i jego rodziny. Po wojnie zorganizowano tam mieszkania dla nauczycieli, później oddział przedszkolny, a następnie przez kilkanaście lat pełniła funkcję stołówki i kuchni szkolnej. Aktualnie część obiektu jest nieużytkowana, a jej niewielka powierzchnia jest nadal wykorzystywana jako mieszkania. W Rychtalu pastorówka jest obiektem bardzo charakterystycznym, wybudowanym z czerwonej cegły i nakrytym wysokim dachem z niegdyś antracytową dachówką. Budynek można rozpoznać po dużym ryzalicie ze szczytem ryglowym od strony ulicy i drewnianą werandą od strony wschodniej. W stanie pierwotnym zachowała się m.in.: bryła, stolarka drzwiowa, posadzka, piece kaflowe, klatka schodowa, wewnętrzne schody granitowe czy ozdobna, metalowa balustrada. Do naszych czasów przetrwał również tak ciekawy element wyposażenia wnętrza, jak piec do prania w piwnicy czy mechanizm żaluzji nad drzwiami wejściowymi od strony werandy. Na więźbie dachowej zachowały się nawet znaki ciesielskie z czasów budowy. Niewątpliwie w pastorówce do dzisiaj możemy poczuć ducha dawnej epoki.

~ Oprac. studiowarsztat

ŻŁOBEK "PASTORÓWKA" W BUDYNKU PO REWITALIZACJI W 2021 ROKU

Uroczyste otwarcie 25.03.2022r.

PROJEKT ARCHITEKTONICZNY RYCHTALSKIEJ PASTORÓWKI Z ROKU 1901

PROJEKT PASTORÓWKI W KOLORZE

Maciej Oscenda

PASTORÓWKA I JEJ OTOCZENIE W MALARSTWIE WSPÓŁCZESNYM

SZKOŁA EWANGELICKA W RYCHTALU