HISTORIA KOLEI W RYCHTALU

KALENDARIUM LINII KOLEJOWEJ NAMYSŁÓW - KĘPNO

1 października 1911 roku – otwarcie odcinka Rychtal – Kępno

2 listopada 1912 roku – otwarcie odcinka Namysłów – Rychtal

19 stycznia 1920 roku – zamknięcie dla ruchu odcinka Bukowa Śląska – Rychtal

Wrzesień 1939 roku – ponowne otwarcie dla ruchu odcinka Bukowa Śląska – Rychtal

6 marca 1992 roku – zamknięcie linii dla ruchu osobowego

1 stycznia 1994 roku – zamknięcie linii dla ruchu towarowego

Luty 2014 roku – PKP rozpoczyna rozbiórkę linii kolejowej

PLANY STACJI KOLEJOWYCH NA LINII KĘPNO - NAMYSŁÓW PRZED ROKIEM 1918

( Dzięki uprzejmości p. Miłosza Telesińskiego)

SPACEREM PO DAWNYM NAMYSŁOWIE

Mateusz Magda

Wydawnictwo M&P Verlag, Namysłów 2019r.

(Strona 57)

6 marca 1992r. ze stojącego na terenie dworca kolejowego w Namysłowie pociągu wychodzą powoli podróżni. Wielu z nich jest zapewne świadomych tego, że biorą udział w zdarzeniu historycznym – są ostatnimi pasażerami pociągu, który przyjechał do Namysłowa z Kępna. Być może niektórzy mają nadzieję, że zlikwidowane połączenie wkrótce powróci do rozkładów jazdy…

Tego dnia przed 27 laty zakończyło się kursowanie pociągów osobowych na Linii Kolejowej nr 307, łączącej Namysłów z Kępnem. Co ciekawe, informacja o zamknięciu linii dla ruchu pasażerskiego pojawiła się już pół roku wcześniej, 1 października 1991r. Pociągi towarowe kursowały jeszcze po wielkopolsko – śląskim pograniczu przez dwa kolejne lata. Ostatecznie linia zamknięta została  z dniem 1 stycznia 1994r. Powodami miały być nierentowność połączenia oraz osłabiona konstrukcja stalowego wiaduktu w Kamiennej.

Budowę torów kolejowych między leżącymi wówczas w granicach Cesarstwa Niemieckiego miastami powiatowymi Namysłowem i Kępnem rozpoczęto w roku 1910. Początkowo prowadzono je od strony Kępna, 1 października 1911r. uruchamiając odcinek do Rychtala. W premierowym przejeździe wzięli udział obaj landraci ( starostowie) oraz kilkunastu pracowników kolei, a podróż trwała 1,5 godziny. Nad odcinkiem Rychtal – Namysłów pracowano do jesieni 1912r. Na krótkim odcinku musiały powstać dwa wiadukty i dwa tunele. Najwięcej problemów przyniosło wykonanie tunelu pod torami do Kluczborka ( przy ul. Łączańskiej ). Pozyskaną ziemię wykorzystano przy innej wielkiej inwestycji – budowie wiaduktu kolejowego przy obecnej ul. Jana Pawła II, który oddano do użytku w roku 1913. Ostatecznie 1 listopada 1912r. do Namysłowa dotarł pierwszy pociąg z Kępna.

Przeszło stuletnia historia Linii Kolejowej nr 307 naznaczona jest trudną historią pogranicza. W latach 1920 – 39 połączenie nie funkcjonowało a część torów była rozebrana. Miało to związek z decyzją Traktatu Wersalskiego, przyznającą Ziemię Rychtalską odrodzonemu państwu polskiemu. Z tego powodu 17 stycznia 1920 r. z Namysłowa wyjechał ostatni przed niemal 20 – letnią przerwą pociąg do Kępna. Kursy wznowiono jesienią 1939r., gdy cały obszar linii znów znalazł się w granicach Niemiec.

Trasa z Namysłowa do Kępna stała się obiektem żartów. Śmiano się, że jadący pociąg może być swobodnie wyprzedzony przez rowerzystę, a nawet przez grzybiarza. Nietrudno o docinki, kiedy niespełna 42 kilometrową trasę pokonywano w „latach świetności” w ciągu 90 minut.

Do początku 1992 roku przez Rychtal jeździły jeszcze parowozy. Od marca 1992 roku wagony ciągnęły już lokomotywy spalinowe. Poniższe dwa zdjęcia pochodzą z niemieckiej strony internetowej.

Z HISTORII KOLEI W BUKOWIE ŚLĄSKIEJ

Rudolf Obernik

 http://www.namslau-schlesien.de/buchelsdorfer_eisenbahn_pol.htm

Linia kolejowa do Bukowy Śląskiej jest najkrótszą i zarazem najmłodszą trasą w powiecie Namysłowskim. Mimo tego jej historia jest bogata w różne wydarzenia. Budowę linii rozpoczęto w 1910 roku. Od Kępna posuwały sie grupy robotnicze do przodu, tak że w następnym 1911 roku było już możliwe podróżowanie częścią trasy z Kępna do Rychtala. Nowe dworce kolejowe zostały przygotowane do otwarcia przez Zawiadowców stacji. Wszędzie przygotowano odświętne ozdoby takie jak drzewka świerku, flagi i wieńce. W niedziele 1. 10. 1911r mieszkańcy okolic oczekiwali na pierwszy pociąg. Przygotowano też szczególna niespodziankę. Zarząd kolei rozdał mieszkańcom okolic stacji bilety uprawniające ich do nieodpłatnej jazdy pierwszym pociągiem. Do Kępna przyjechało około 10 do 15 członków dyrekcji Kolejowej z Katowic, między innymi też Prezydent dyrekcji. Do wagonu salonowego wsiedli też starości Kępna oraz Namysłowa. Dla podróżnych do lokomotywy przyczepiono 8 wagonów z przedziałami od drugiej, aż do czwartej klasy. Krótko przed 14.00 pociąg wyruszył po nowym torowisku spod dworca w Kępnie. Po ponad godzinnej podróży przybyło około 15.30 pod dworzec w Rychtalu. Ten ważny dzień świętowano uroczystym jedzeniem, przy którym obecni byli przedstawiciele wszystkich urzędów na sali należącej do Pana Josepha Marka. Około 17.30 pociąg wraz z wszystkimi swoimi gośćmi rozpoczął powrotna podróż do Kępna. Następnego dnia około 6.00 pierwszy planowy pociąg opuścił dworzec w Kępnie. Od tej chwili na trasie kursowały 3 pociągi dziennie w obie strony, również z wagonami towarowymi. W międzyczasie rozbudowywano dalsza trasę, aż do Namysłowa. Na krótkiej trasie z Namysłowa, aż prawie do Rychnowa trasa kolejowa ma aż dwa tunele i dwa wiadukty. Najbardziej pracochłonna była budowa tunelu pod trasa kolejowa prowadząca z Kluczborka. Masę gleby Spożytkowano przy budowie wielkiego nadziemnego przejazdu Ulica Kunststraße w kierunku Brzegu. Ta ulica krzyżowała sie wcześniej z trasa kolejowa zbyt blisko dworca. Ponieważ Komunikacja kolejowa miała sie dzięki jej rozbudowie bardziej rozwinąć nie było możliwe pozostawienie krzyżówki na płaszczyźnie takiej jak była wcześniej. Tak doszło do przełożenia ulicy wraz z budowa wiaduktu. Stara droga do Brzegu, przechodząca obok nowej przybudówki urzędu skarbowego jest dziś przy torach przerwana. Przełożona ulica rozgałęzia sie przy Placu wolności i za stawem uchodzi do starej ulicy. Jesienią 1912r zakończono budowę odcinka i przyozdobiony specjalny pociąg z tylko jednym wagonem osobowym, w którym podróżowali przedstawiciele kolei i urzędów ruszył na próbna jazdę do Rychtala. 1.11.1912r Planowy pociąg wyjeżdżający z Kępna wraz z mieszkańcami miast i wsi, po raz pierwszy przejechał całą trasę. Krótko po tym kursowały kolejne dwa pociągi na tej trasie, tak wiec od tego czasu kursowały tu cztery pociągi dziennie tam i z powrotem, prócz tego pociąg towarowy z Rychtala do Namysłowa, przez pewien czas kursował nawet pociąg towarowy z wagonami osobowymi. Wiadukt w Namysłowie został oddany do użytku w 1913 roku ponieważ nawieziona ziemia musiała sie najpierw osadzić. Na pamiątkę oddania wiaduktu do użytku ułożono na południowym końcu mostu kamienie w których tablica pamiątkowa ma wyryty rok 1913. Odcinek ten cieszył się sporym ruchem. Transport towarowy w latach 1913-1914 był tak intensywny, ze musiano puszczać dodatkowe pociągi towarowe z Rychtala do Wrocławia. Głównie przewożono Drewno. W Bukowie Śląskiej były ciągle dwa magazyny pełne tarcicy, podobnie miały sie sprawy z transportem drobnicy. Dworzec w Rychtalu dla przykładu wystawiała w miesiącu od 1500 do 1700 listów przewozowych. Transport osobowy przynosił również bardzo dobre dochody. W Rychtalu sprzedawano od 4000 do 5000 biletów miesięcznie.

Długotrwałe powodzenie nie miało być tej trasie dane, ponieważ nadszedł dzień podpisania traktatu Wersalskiego, który nie zważając na trasę przeciął ją i pozostawił po obu stronach granicy nieuczęszczane torowisko. Niektórzy z zainteresowanych, szczególnie pracownicy kolei na tym odcinku jeszcze dziś z żalem wspominają styczeń 1920. Dla kolei Rychtalskiej był to 17.01.1920 - Sobota, w którą odjechał ostatni planowy pociąg do Kępna. Tam został zatrzymany przez polaków. Chcieli zatrzymać pociąg wraz z personelem dla siebie. Według rozkładu ten pociąg miał o godzinie 18.45 odjechać z Bukowy Ślaskiej do Namysłowa. Tylko po długich pertraktacjach osiągnięto, że Polacy wypuścili go z Kępna i tak wrócił dopiero około 22.00 i jechał jako ostatni pociąg osobowy z Rychtala aż do Namysłowa. W niedziele 18 stycznia wczesnym rankiem wysłano jeszcze specjalny pociąg w kierunku Kępna, który zatrzymał sie w Rychtalu, miał on pozbierać, aż po Laski wagony z wszystkich stacji. Tak w Rychtalu uformował sie bardzo długi pociąg, który powrócił w ciągu przedpołudnia. Stromy podjazd w Bukowie Śląskiej został pokonany dopiero przy drugiej próbie podjazdu. Wczesna pora w poniedziałek dwóch pracowników kolei przepchało jeszcze jeden pozostawiony w Rychtalu wagon do Bukowy. Dostali zajęcie i mieszkanie zastępcze na dworcu w Bukowie. Tego samego poniedziałku (19 stycznia) nastąpiło urzędowe przekazanie na rzecz Polski. W początkowym okresie po odłączeniu towary dla Rychtala były jeszcze na innej drodze dostarczane: przez tutejszego pracownika spedycji przez Głuszynę lub jeszcze na torowisku przewożone drezyną. Później torowisko po stronie Niemieckiej było używane już tylko jako tor boczny. Aż do 200 wagonów stało tam już. Pod koniec 1921 Polacy po swojej stronie całkowicie rozebrali torowisko aż prawie pod Rychtal, zabrali nawet szyny z odcinka granicznego, które nie były ich własnością i dlatego musieli je znów zamontować. Zarośnięte szyny i ostatni niemiecki maszt telegraficzny owinięty zerwaną lina smutno spoglądały jak niemi wartownicy przez długie lata na bezludny nasyp oraz utracony Rychtal. W czasie drugiej Wojny Światowej przerwana trasa do Kępna została odbudowana.

ARCHIWALNE INFORMACJE PRASOWE O LINII KOLEJOWEJ NAMYSŁÓW - KĘPNO

Magdalena Maryniak

DWORZEC KOLEJOWY W RYCHTALU NA MAPIE Z 1914 ROKU

DWORZEC KOLEJOWY W RYCHTALU NA DAWNYCH POCZTÓWKACH

 PRZERWANA W 1920 ROKU LINIA KOLEJOWA NAMYSŁÓW - RYCHTAL. WIDOK OD STRONY NIEMIEC

HISTORYCZNE ROZKŁADY JAZDY POCIĄGÓW

LINIA KĘPNO - NAMYSŁÓW

Dzięki uprzejmości Miłosza Telesińskiego

DWORZEC W RYCHTALU PO 1945 ROKU

W styczniu 1945 roku budynek dworca w Rychtalu został ostrzelany ogniem pocisków artyleryjskich w wyniku czego spłonął i legł w gruzach. W 1947 roku na miejscu starego dworca wzniesiono nowy piętrowy budynek stacji. Dworzec w Rychtalu w latach 60-80 przyjmował dziennie 6 pociągów osobowych, w tym 3 w kierunku Kępna i trzy w kierunku Namysłowa. Czas przejazdu pociągu na trasie Kępno - Namysłów /41,364km/ trwał około 1,5 godziny. Na trasie znajdowały się stacje: Kępno Zachód, Mroczeń, Laski-Smardze, Trzcinica Wlkp., Buczek Wielki, Rychtal, Bukowa Śląska, Kamienna i Namysłów.

WODOWANIE PAROWOZU W RYCHTALU

WIEŻA WODNA I PLACE SKŁADOWE W RYCHTALU

1962r.

LINIA KOLEJOWA NAMYSŁÓW - KĘPNO NA MAPACH 

Dzięki uprzejmości Miłosza Telesińskiego

DZIECI Z PRZEDSZKOLA PAŃSTWOWEGO NA RYCHTALSKIM DWORCU PKP

Dzień Kolejarza - 15.09.1980r.

Z albumu rodzinnego Macieja Oscendy

BILETY Z KOLEKCJI PIOTRA GOSZCZYCKIEGO

PIECZĘCIE UŻYWANE NA STACJI KOLEJOWEJ W RYCHTALU Z KOLEKCJI MACIEJA OSCENDY

SZYLDY Z DWORCA KOLEJOWEGO W RYCHTALU

Własność Maciej Oscenda

PATKI MUNDUROWE PKP

Patki mundurowe z czerwoną wypustką, oznaczające służbę przewozów (konduktorzy lub dyżurni ruchu) z lat 1975-1992, noszone na klapie munduru PKP, używane do końca lat 90-tych (była to 9 grupa uposażenia). Patki należą do p. Marii Oscendy z Rychtala.

KSIĄŻKI ZAWIADOWCY STACJI RYCHTAL

(Z KOLEKCJI MACIELA OSCENDY)

WYDAWNICTWA ZAWIERAJĄCE ARTYKUŁY O LINII KOLEJOWEJ NAMYSŁÓW - KĘPNO

KOLEJE MAŁE I DUŻE H-2(2) HISTORIA

Pożegnanie z parowozem,

czyli dzieje spisane linii kolejowych

Namysłów - Kępno

Bukowa Śl. - Syców

Robert Ślęzok

Wydawnictwo APLAND sp. z o.o. Katowice 2007

OD ORYGINAŁU DO MODELU...

KOLEJE dawniej i dziś

DWUMIESIĘCZNIK SYMPATYKÓW KOLEI I MODELARSTWA KOLEJOWEGO

NR 2 (PAŹDZIERNIK 2004)

Wydawca www.mirage-hobby.com.pl

POLECANE STRONY I FORA INTERNETOWE

https://sentymentalny.com/?page_id=235

https://www.fotocommunity.de/photo/wasserhalt-in-rychtal-lutz68/41466201

https://www.drehscheibe-online.de/foren/read.php?17,5331946

https://www.drehscheibe-online.de/foren/read.php?17,5334684

http://irths.com/bildersets/bilderset_296.php

http://www.kmd.pl/h2.php

https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP67BF

https://www.fotocommunity.de/photo/gross-butschkau-wielki-buczek-lutz68/42554718?fbclid=IwAR2VGsOUUv49s-mShafUFGjVk9saTDvQchlVrC63MLYxJt44qhMzH8CySZs

TO BYŁY CZASY...

( Wspomnienia zamieszczone w marcu 2020r. na profilu społecznościowym Facebook )

WIEŻA WODNA W RYCHTALU W MALARSTWIE I RYSUNKU